Jaargang 2020 - inhoudsopgave
In deze inhoudsopgave bevatten de titels een link naar de publicatie in de Wolters Kluwer navigator. Deze is alleen toegankelijk voor abonnees, maar een groot aantal organisaties heeft een collectief abonnement (zie verder de pagina "Algemene informatie").
De zaaknummers onder de geannoteerde rechtspraak bevatten een link naar de betreffende uitspraak.
Nummer 1
Sancties 2020/1
B. Bulten
Vergelijken is nuttig, nuanceren is nodig
Is het wel verantwoord om aspecten van strafrechtsystemen in verschillende landen met elkaar te vergelijken? Redacteur Erik Bulten laat aan de hand van een aantal voorbeelden zien dat de kans op verkeerde interpretaties groot is als je de context buiten beschouwing laat. Dit lijkt een open deur, maar het is een zo complexe exercitie dat het te vaak onvoldoende zorgvuldig gebeurt. Dat is jammer, want internationaal vergelijken is nuttig – mits het genuanceerd gebeurt.
Sancties 2020/2
J.A.W. Lensing
Wederzijdse erkenning van vonnissen en overdracht van tenuitvoerlegging van vrijheidsbeneming vormen een ingewikkelde materie. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft inmiddels een aanzienlijk aantal uitspraken gedaan die hiervoor van belang zijn. Maar is daarmee voldoende duidelijkheid geschapen? En sluit de Nederlandse wetgeving wel helemaal aan op deze interpretatie van het Hof? Hans Lensing zet een en ander op een rijtje.
Sancties 2020/3
T. Daems
Geen weg terug: nieuwe wet hervormt organisatie en personeelsstatuut Belgisch gevangeniswezen
Het Belgische gevangeniswezen wordt met enige regelmaat geplaagd door arbeidsconflicten die zodanige consequenties hebben voor de detentiesituatie dat het CPT er diverse kritische rapporten aan wijdde en er zelfs een veroordeling door het EHRM volgde. Gaat een nieuwe wet daar verandering in brengen? Tom Daems schetst de achtergrond en de ontstaansgeschiedenis van de nieuwe wet en laat zien in welk krachtenveld hij zijn werking moet hebben.
Sancties 2020/4
E. Rodermond
Prisoner Resettlement in Europe
Hoe verloopt de overgang van een verblijf in een penitentiaire inrichting naar de vrije samenleving in de verschillende Europese landen, en zou dat beter kunnen? Deze vragen staan centraal in het in 2018 verschenen boek Prisoner Resettlement in Europe. Elanie Rodermond las het, en concludeert dat het bijdraagt aan blikverruiming en daarmee relevant is voor eenieder die zich bezighoudt met re-integratie van ex-gedetineerden.
Sancties 2020/5
M.M. Kommer & P.C. Vegter
Voortgezet crimineel handelen tijdens detentie
De auteurs van het in 2018 verschenen rapport over voortgezet crimineel handelen in detentie voegden aan de titel van dat rapport een bekende uitspraak van Johan Cruijff toe: “Je gaat het pas zien als je het doorhebt”. Voor Paul Vegter en Max Kommer reden om zich na lezing ervan af te vragen of er rond dit fenomeen niet zoveel ongrijpbaar blijft, dat de bestrijding van VCHD voorlopig tasten in het duister blijft.
Sancties 2020/6
Overzicht van recente:
Wet- en regelgeving (in Staatsblad, nieuwe wetsvoorstellen, wetsvoorstellen in consultatie, vervolgstukken)
Overige (parlementaire) stukken
Sancties 2020/7
Publicaties Inspectie J&V en RSJ
Overzicht van recente publicaties van de Inspectie J&V en de RSJ
Sancties 2020/8
J. Bijlsma
Dit arrest lijkt het voorlopige sluitstuk te zijn van een reeks uitspraken van het EHRM over de Sicherungsverwahrung, een vorm van preventieve detentie voor gevaarlijke daders die in Duitsland bestaat naast een met de TBS vergelijkbare maatregel. Zou de lijn die het Hof uitzet met deze uitspraak consequenties kunnen hebben voor de Nederlandse praktijk?
EHRM nrs. 10211/12 en 27505/14
Sancties 2020/9
T. Kraniotis
De beroepscommissie maakt in deze beslissing duidelijk dat de notificatieplichten uit artikel 34d Rvt 1e lid enkel gelden bij aanvang van de dwangbehandeling en niet bij verlengingsbeslissingen.
Sancties 2020/10
T. Kraniotis
De beslissing tot a-dwangbehandeling is sinds de aanvang al meer dan drie keer verlengd. De beroepscommissie geeft te kennen dat zij het oordeel van een onafhankelijk psychiater wenselijk acht voordat wordt overgegaan tot een eventuele volgende verlenging, terwijl Bvt noch Rvt deze eis kennen.
Sancties 2020/11
Overzicht van overige relevante rechtspraak op het gebied van de sanctietoepassing (niet geannoteerd)
Nummer 2
Sancties 2020/12
F.W. Bleichrodt
Voordeel ontnemen, afromen en verbeurd verklaren: teveel van het goede?
Vermogenssancties zijn de afgelopen jaren in Sancties stiefmoederlijk bedeeld. Het is tijd voor een inhaalslag. In dit Van redactiewege behandelt Edwin Bleichrodt om te beginnen de vraag: in hoeverre kan de ontnemingsmaatregel cumuleren met vermogensstraffen?
Sancties 2020/13
S. Struijk
Wetsvoorstel Straffen en beschermen: wordt het kind met het badwater weggegooid?
Het wetsvoorstel Straffen en beschermen bevat een aantal ingrijpende wijzigingen voor de tenuitvoerlegging van de gevangenisstraf en de stelsels van detentiefasering en vi. Sanne Struijk houdt het kritisch tegen het licht, met nadruk op die aspecten die van belang zijn voor het werk in de penitentiaire inrichtingen en in het bijzonder van de commissies van toezicht.
Sancties 2020/14
P.C. Vegter
Paul Vegter zet op een rijtje wat de in de zg. Veegwet opgenomen wijzigingen van de drie Beginselenwetten precies inhouden, in het bijzonder op het gebied van de rechtspositie van gedetineerden.
Sancties 2020/15
F.C.W. de Graaf
Het ontnemen van voordeel na een veroordeling voor witwassen
Na een veroordeling in een strafzaak is het mogelijk om in een aparte ontnemingsprocedure wederrechtelijk verkregen voordeel te ontnemen. Voor de berekening daarvan kunnen twee verschillende methoden worden gebruikt. In deze bijdrage gaat Fanny de Graaf uitgebreid in op de door de Hoge Raad ontwikkelde regel over het ontnemen van voordeel na een veroordeling wegens witwassen.
Sancties 2020/16
N. Jörg
Een kleine biografie van het straffen
Nico Jörg bespreekt het boek waarin Rinus Otte zijn in het klassieke strafrecht gewortelde opvattingen over de straf en het straffen uiteenzet. Schuld en verantwoordelijkheid staan in die visie voorop, en niet de beveiliging van de maatschappij. Daarmee plaatst Otte zich -bewust- in de periferie van de gangbare opvattingen. Maar overtuigt hij ook?
Sancties 2020/17
M. Peeters, P.C. Vegter, R.M. te Molder & mr. P. Reumer, M. Kremers, J.P. Balkema, S. Mommers
Kroniek van het Penitentiair Recht
Maarten Peeters, Paul Vegter, Ruben te Molder, Patrick Reumer, Melvin Kremers, Jeppe Balkema en Sophie Mommers verzorgden het jaarlijkse overzicht van de belangrijkste wetgeving, rechtspraak en literatuur op het gebied van (de toepassing van) straffen en maatregelen.
Sancties 2020/18
Overzicht van recente:
- Wet- en regelgeving (in Staatsblad, nieuwe wetsvoorstellen, wetsvoorstellen in consultatie, vervolgstukken)
- Overige (parlementaire) stukken
Sancties 2020/19
Publicaties Inspectie J&V en RSJ
Overzicht van recente publicaties van de Inspectie J&V en de RSJ
Sancties 2020/20
J.P. Balkema
Beroepscommissie 6 september 2019, nr. R-18/2018/GA (wraking beklagcommissie), met aantekening
Klager wraakt de beklagcommissie na de behandeling van zijn zaak en voordat op zijn beklag is beslist, maar stuurt het verzoek aan de verkeerde instantie. De afhandeling in beroep volgt ruim een jaar later. Is het niet verstandig wrakingsvragen bij de RSJ te concentreren?
Sancties 2020/21
G. Pesselse
In deze uitspraak wordt het uitgangspunt van behandeling of resocialisatie niet erkend als recht dat aan de verpleegde toekomst. Mede gelet daarop wordt klager niet-ontvankelijk verklaard. De ontvankelijkheidspoort wordt daarbij niet op een kier gelaten, maar beslist en volledig gesloten. Was een voorzichtigere benadering niet meer op zijn plaats geweest?
Sancties 2020/22
S. Meijer
Klager wordt door het Europese Hof deels in het gelijk gesteld. Het Hof bepaalt in de onderhavige uitspraak niet slechts de procedures die gevolgd moeten worden om ontvankelijk te zijn, maar ook de volgorde waarin gebruik dient te worden gemaakt van die procedures.
EHRM 31 oktober 2019, nr. 21613/16
Sancties 2020/23
J.P. Balkema
De voorzitter schorst de tenuitvoerlegging omdat de beslissing tot oplegging van een disciplinaire straf onvoldoende gemotiveerd is. Maar maakt hij wel voldoende duidelijk waarom de beslissing tot strafoplegging “zodanig onredelijk of onbillijk is dat er een spoedeisend belang is om thans over te gaan tot schorsing van de (verdere) tenuitvoerlegging van die beslissing”?
Sancties 2020/24
J.P. Balkema
Nu het verslag niet is aangezegd aan verzoeker heeft hij zich niet adequaat kunnen voorbereiden op het hoorgesprek met de directeur en is hij in zoverre in zijn belangen geschaad. Het verzoek zal daarom worden toegewezen. De motivering die hier gegeven wordt roept de vraag op of niet enige nuancering mogelijk zou moeten zijn van de absolute strenge regel dat het verslag dient te worden aangezegd. Deze gedetineerde zal niet verrast zijn geweest dat hij gehoord werd door de directeur.
Sancties 2020/25
S. Struijk
Beroepscommissie 30 december 2019, nr. R-19/3733/GA (score urinecontrole), met aantekening
In de onderhavige uitspraak wordt vrij makkelijk aangesloten bij de eerder door de beroepscommissie gehanteerde lijn dat bij een tussenliggende periode van vijf weken, er te veel tijd zit tussen beide afnames en dat er dan niets met zekerheid is te zeggen, maar dat het lijkt op afbouw. Had het omwille van de helderheid niet voor de hand gelegen als de beroepscommissie de directeur had verzocht het laboratorium om nadere toelichting te vragen alsmede hun standpunt inzake de aannemelijkheid dat sprake is van bijgebruik?
Sancties 2020/26
Gerubriceerd overzicht van overige relevante rechtspraak op het gebied van de sanctietoepassing (niet geannoteerd)
Nummer 3
Sancties 2020/27
De redactie
Op 16 april is Hans Tulkens overleden. Zijn gedachten zijn van groot gewicht geweest voor de inrichting van de detentie in Nederland en de ontwikkeling van de alternatieve straffen. Voor het blad Sancties is hij van grote betekenis geweest, nu hij de brede basis heeft gelegd voor de ontwikkeling van dit tijdschrift.
Sancties 2020/28
J.P. Balkema
Hebben de beoefenaren van het sanctierecht zitten slapen toen de Wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen (USB) in het parlement voorlag? Jeppe Balkema laat zien dat de wet nogal wat bepalingen bevat waarover discussie met de overigens in de toelichting niet altijd even spraakzame wetgever, eerder gezocht had moeten worden.
Sancties 2020/29
F.C.W. de Graaf
Hoe bereken je het wederrechtelijk verkregen voordeel na een (gedeeltelijke) vrijspraak en hoe ga je om met vorderingen van benadeelde derden? Fanny de Graaf schept duidelijkheid in deze ingewikkelde materie.
Sancties 2020/30
H. de Doelder
Tenuitvoerlegging van Antilliaanse straffen
Welk rechtssysteem is van toepassing als Antilliaanse vonnissen in Nederland ten uitvoer worden gelegd? Wat betekent bijvoorbeeld het verschil in vi-termijn, nu die in Nederland tot maximaal twee jaar is teruggebracht. Hans de Doelder bespreekt de toepasselijke regelgeving en het oordeel van de Hoge Raad hierover.
Sancties 2020/31
A. de Korte
De coronacrisis in het gevangeniswezen
Hoe ziet de penitentiaire werkelijkheid eruit sinds de maatregelen van de Minister voor rechtsbescherming in verband met de coronacrisis van kracht zijn geworden? Arend de Korte geef een inkijkje en laat zien dat er kansen liggen om een samenleving tussen de muren te creëren waarbij veiligheid en humaniteit hand in hand gaan.
Sancties 2020/32
T. Molleman
De gevangenis in tijden van een pandemie
Wat betekenen de maatregelen in verband met de corona-uitbraak concreet voor gedetineerden en het personeel van de penitentiaire inrichtingen? En hoe zit het met de interne rechtspositie? Toon Molleman laat zien dat de impact van ogenschijnlijk kleine aanpassingen groot is, maar dat dat tot nu toe grotendeels geaccepteerd wordt.
Sancties 2020/33
E. Rodermond & M.A. de Knegt
Detentie en re-integratie ten tijde van corona
De maatregelen in verband met de corona-uitbraak hebben voor een (beperkt) aantal gedetineerden tot gevolg dat ze vrijkomen zonder dat ze dat ze daarop volledig zijn voorbereid. Maar wat zijn eigenlijk de mogelijkheden – en onmogelijkheden – van re-integratie gedurende een pandemie? Elanie Rodermond en Mark de Knegt verkennen ze.
Sancties 2020/34
M. Kommer
Corona-maatregelen in internationaal perspectief
Hoe verhouden de Nederlandse maatregelen in verband met de corona-uitbraak zich tot de aanbevelingen van diverse internationale organisaties, zoals WHO, VN en CPT? En wat doen andere landen? Max Kommer zet het op een rijtje en concludeert dat de handreikingen van de internationale organisaties meer overeenkomsten vertonen dan de feitelijke maatregelen.
Sancties 2020/35
Overzicht van recente:
Wet- en regelgeving (in Staatsblad, nieuwe wetsvoorstellen, wetsvoorstellen in consultatie, vervolgstukken)
- Overige (parlementaire) stukken
Sancties 2020/36
Publicaties Inspectie J&V en RSJ
Overzicht van recente publicaties van de Inspectie J&V en de RSJ
Sancties 2020/37
G. Pesselse
Klager bestrijdt een beslissing waarbij aan hem toezichtmaatregelen zijn opgelegd in het kader van zijn plaats en status op GVM-lijst. De uitspraak is een voorbeeld van al langer bestaande jurisprudentie waarin de beroepscommissie een eigen beoordelingskader hanteert over dergelijke oplegging.
Sancties 2020/38
R. Aksay
Waarom wordt, ondanks het constateren van de omissie, de tenuitvoerlegging van de beslissing niet geschorst? Houdt dat wellicht verband met ‘veiligheidsoverwegingen’ van de directeur? Dat is voorstelbaar, maar in het licht van eerdere RSJ-rechtspraak blijft het minder goed te verklaren.
Sancties 2020/39
J.P. Balkema
De termijn waarbinnen een “rapport” moet worden aangezegd en waarbinnen de directeur daarvan op de hoogte moet worden gesteld mag niet onredelijk lang zijn. De beroepscommissie geeft in deze zaak duidelijkheid over wat “onredelijk” is - maar roept daarbij wel vragen op.
Sancties 2020/40
J.P. Balkema
Bij de meerpersoonscel is het lastig om vast te stellen wat van wie is, dus ook als het om contrabande gaat. Maar moet het ontbreken van wetenschap omtrent de aanwezigheid altijd leiden tot het ontbreken van verwijtbaarheid?
Sancties 2020/41
T. Kraniotis
Impliceert de Duitse ‘Aufenthaltskarte’ waarop staat dat betrokkene een familielid is van een Unieburger, dat hij een afgeleid verblijfsrecht heeft? En zo nee, zijn er bijzondere omstandigheden zijn die afwijking van artikel 20b van de Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerden rechtvaardigen?
Sancties 2020/42
T. Kraniotis
De beroepscommissie zet in deze beslissing de formaliteiten die gelden bij het opleggen van een disciplinaire straf op grond van de Bjj op een rij. Dat zal in diverse jeugdinrichtingen tot een aanscherping van de werkwijze moeten leiden.
Sancties 2020/43
J.P. Balkema
De klacht betreft een beslissing tot overplaatsing. De voorzitter concludeert dat deze beslissing onvoldoende onderbouwd is en besluit tot schorsing. Is hij daarmee niet te streng voor de minister? En wat moet eigenlijk de consequentie van de schorsing zijn?
Sancties 2020/44
T. Kraniotis
De beslissing in deze zaak is spannend, omdat deze in tijden van gebrek aan capaciteit een relatief eenvoudige uitweg -plaatsing in een volwasseneninrichting- afsnijdt. Maar is te verwachten dat de beroepscommissie tot eenzelfde oordeel komt?
Sancties 2020/45
T. Kraniotis
Vanwege de uitbraak van COVID-19 zijn in het penitentiaire landschap ingrijpende beslissingen genomen. Zo zijn met ingang van 14 maart 2020 onder meer alle verloven en nagenoeg al het bezoek opgeschort. Is er sprake van voor beroep vatbare beslissingen?
Sancties 2020/46
T. Kraniotis
Zie onder Sancties 2020/45
Sancties 2020/47
J.P. Balkema
Eerst tegen het einde van de termijn van de maatregel wordt over het verzoek tot schorsing beslist. Bij de beoordeling worden de omstandigheden van het moment waarop over de schorsing wordt beslist, betrokken. Is dat wel terecht?
Sancties 2020/48
J.P. Balkema
Beroepscommissie 30 maart 2020, nr. R-19/3386/GA (medisch consult in ziekenhuis), met aantekening
De beroepscommissie oordeelt dat de bepaling waarop de directeur zijn beslissing baseert, in strijd is met een hogere regeling en verklaart het beroep gegrond. Maar had het in casu niet voor de hand gelegen de directeur in de gelegenheid te stellen een andere motivering voor zijn beslissing te geven?
Sancties 2020/49
J.P. Balkema
Ook bij deze beslissing past de hiervoor opgenomen aantekening van Kraniotis (Sancties 2020/45). De basis voor de maatregelen van de directie is een bevel van de minister om alle begeleide en onbegeleide verloven op te schorten.
Sancties 2020/50
J.P. Balkema
Het beroep tegen de afwijzing van een verzoek om plaatsing in een BBI wordt gegrond verklaard, maar de door de beroepscommissie beoogde overplaatsing zal zolang de Corona-maatregelen duren, niet gerealiseerd kunnen worden. De gekozen oplossing betekent wel dat er actie van de gedetineerde wordt gevraagd en niet van de directeur of de minister.
Sancties 2020/51
J.P. Balkema
Met deze beslissing is tenuitvoerlegging van detentie in een MPC zonder nadere voorzieningen niet toegelaten indien niet is uit te sluiten dat er contact is geweest met een met het Coronavirus besmet personeelslid. Moet zo’n ingrijpende beslissing wel enkelvoudig genomen worden?
Sancties 2020/52
J.P. Balkema
De geringe waarde van het gestolen goed wordt doorslaggevend geacht voor het oordeel over de schorsing van de tenuitvoerlegging van de disciplinaire straf. In dat oordeel ligt besloten dat de hoogte van de straf onbillijk wordt geacht. Maar zal een later oordelende beklagcommissie dat oordeel ook hebben?
Sancties 2020/53
Gerubriceerd overzicht van overige relevante rechtspraak op het gebied van de sanctietoepassing (niet geannoteerd)
Nummer 4
Sancties 2020/54
M.M. Kommer
Een penitentiaire inrichting is één brok techniek – dat weet iedereen die er wel eens binnengaat. Maar hoe zit het precies met de toepassing van techniek, en in het bijzonder ICT, in de tenuitvoerlegging van sancties? En welke consequenties heeft dat? Max Kommer kadert in zijn inleiding op dit nummer het thema in.
Sancties 2020/55
P.Ph. Nelissen
Technologie is geen neutraal instrument, maar bepaalt in belangrijke mate hoe wij (samen)leven. Hoe zit dat binnen de muren? Welke inzet van technologie draagt bij aan de resocialisatie en welke “verdinglijkt” de gedetineerde alleen maar? Peter Nelissen kraakt een paar stevige noten.
Sancties 2020/56
H. Kip & Y.H.A. Bouman
Bij de behandeling van en nazorg aan patiënten in de forensische psychiatrie heeft de toepassing van ICT veel potentieel. Maar waarom wordt dat potentieel nog onvoldoende benut? Hanneke Kip en Yvonne Bouman laten zien dat het essentieel is bij verdere ontwikkeling aandacht te besteden aan alle relevante perspectieven: dat van patiënt, de behandelaar, de technologie zelf en de forensische organisaties.
Sancties 2020/57
L.J.M. Cornet & J. van Gelder,
Virtual Reality: Een veelbelovende tool voor risicotaxatie, gedragsinterventie en re-integratie
Virtual reality is ongetwijfeld de meest tot de verbeelding sprekende toepassing van technologie in de forensische setting. Maar wat zijn precies de mogelijkheden en wat is de stand van zaken? Liza Cornet en Jean-Louis van Gelder diepen het onderwerp uit en merken op dat er nog weinig onderzoek is gedaan naar de praktische toepasbaarheid en vooral de effectiviteit van deze technologie.
Sancties 2020/58
M. van der Veen
Electronic Monitoring toekomstbestendig maken: een inhaalslag
Bij Electronic Monitoring vermoedelijk vooral gedacht aan het gebruik van de enkelband om te controleren of iemand zich aan locatiegeboden en -verboden houdt. Maar is er niet meer mogelijk? Michiel van der Veen verkent de uitdagingen en constateert dat het nodig is om meer aandacht te hebben voor de juridische gronden en waarborgen voor het gebruik van de huidige en toekomstige mogelijkheden.
Sancties 2020/59
A. de Korte
Wordt telehoren het ‘nieuwe normaal’ binnen het strafproces?
De corona-uitbraak heeft op veel terreinen geleid tot een ‘nieuw normaal’. Gaat telehoren in het strafproces daar blijvend toe behoren? Arend de Korte laat zien dat deze technologie in de praktijk van penitentiaire inrichtingen de nodige organisatorische aanpassingen vergt, die in sommige soorten inrichtingen meer voeten in de aarde hebben dan in andere.
Sancties 2020/60
Overzicht van recente:
Wet- en regelgeving (in Staatsblad, nieuwe wetsvoorstellen, wetsvoorstellen in consultatie, vervolgstukken)
- Overige (parlementaire) stukken
Sancties 2020/61
Publicaties Inspectie J&V en RSJ
Overzicht van recente publicaties van de Inspectie J&V en de RSJ
Sancties 2020/62
G. Pesselse
Beroepscommissie 19 december 2019, nr. R-19/3233/GA (Derdenwerking), met noot
Deze zaak, over het niet aanbieden van arbeid in DC Schiphol, roept de vraag op welke mogelijkheden gedetineerden en de beklagrechter hebben om iets te doen aan structurele verzuimen. Er blijkt een aantal interessante opties te zijn.
Sancties 2020/63
J.P. Balkema
Ten aanzien van klager worden twee beslissingen op hetzelfde bezwaar genomen. Tegen beide beslissingen wordt beroep ingesteld; de beroepscommissie overweegt dat de eerste beslissing op het bezwaar “is komen te vervallen”. Daar valt procedureel wel iets op af te dingen.
Sancties 2020/64
W.J.B. ten Kate
De alleensprekende beroepsrechter aanvaardt in deze uitspraak verschoonbaarheid ten aanzien van de niet in acht genomen beroepstermijn van zeven dagen in artikel 69 Pbw. Dat is om meerdere redenen opmerkelijk
Sancties 2020/65
G. Pesselse
In deze uitspraak voegt de BC een vijfde vereiste toe aan het beoordelingskader voor zogeheten GVM-maatregelen: de belangenafweging moet toetsbaar en dus kenbaar zijn en dient daarom op enigerlei wijze schriftelijk te worden vastgelegd, inclusief een schriftelijk verslag van het hoorgesprek met de betrokken gedetineerde. Is dat wel reëel?
Sancties 2020/66
J.P. Balkema
Beroepscommissie 24 maart 2020, nr. R-19/5619/TA (interne openbaarheid), met aantekening
Deze zaak roept de vraag op welke consequenties het feit dat een beroepscommissie niet in de volle samenstelling ter zitting aanwezig is, moet hebben. Hoe wordt geborgd dat de interne openbaarheid geen geweld wordt aangedaan?
Sancties 2020/67
W.J.B. ten Kate
Beroepscommissie 27 maart 2020, nr. R-19/5028/GA (Verslag horen gedetineerde), met aantekening
De beroepscommissie heeft met deze uitspraak één van de zekerheden uit het penitentiaire recht onderuitgehaald, namelijk dat aan het opleggen van een disciplinaire straf een rapport vooraf moet gaan. Draagt dat wel bij aan een heldere en gestructureerde procesvoering binnen het beklagrecht?
Sancties 2020/68
W.J.B. ten Kate
Beroepscommissie 31 maart 2020, nr. R-19/2549/GA (Omvang machtiging gedetineerde), met aantekening
De beroepscommissie oordeelt dat het ontbreken van een handtekening van klager op het beklagformulier een formeel gebrek is. Had geen aansluiting gezocht moeten worden bij art. 2.1 Awb?
Sancties 2020/69
J.P. Balkema
Beroepscommissie 17 april 2020, nr. R-19/5402/GB (Interne openbaarheid), met aantekening
De beroepscommissie neemt ambtshalve kennis van drie eerdere beslissingen van een andere beroepscommissie. Partijen wisten dit ter zitting niet en hebben zich over de inhoud ervan niet kunnen uitlaten. Is dat niet bezwaarlijk?
R-19/5402/GB
Sancties 2020/70
J.P. Balkema
Beroepscommissie 9 juni 2020, nr. R-20/6477/TA (Gebrek in de motivering), met aantekening
De reden om aandacht voor deze beslissing te vragen, is niet gelegen in de beoordeling van de dwangbehandeling zelf maar in de motivering ervan die niet in de stukken maar eerst bij de behandeling van het beklag en beroep wordt gegeven.
Sancties 2020/71
J.P. Balkema
Ambtshalve wordt geconstateerd dat niet kan worden vastgesteld of de gedetineerde gehoord. Zonder nader onderzoek wordt daarom aangenomen dat de strafoplegging zich niet met de wet verdraagt. Gaat dat niet wat ver?
Sancties 2020/72
Gerubriceerd overzicht van overige relevante rechtspraak op het gebied van de sanctietoepassing (niet geannoteerd)
Nummer 5
Sancties 2020/73
P.M. Schuyt
AICE: verkeerstoren voor de tenuitvoerlegging
Is de overgang van de verantwoordelijkheid voor de tenuitvoerlegging van sancties van het OM naar de minister slechts een verhangen van de bordjes of heeft het meer om het lijf? Pauline Schuyt geeft de nieuwe constructie het voordeel van de twijfel, maar ziet nog wel wat haken en ogen.
Sancties 2020/74
W.F. van Hattum, W. Volkers & B. Schutte
Straffen met meer dan twintig jaar: aantallen en aandachtspunten
Zijn de verwachtingen die men in 2006 had van de verhoging van het strafmaximum uitgekomen? Wordt de levenslange gevangenisstraf teruggedrongen? Wiene van Hattum, Winnie Volkers en Birte Schutte presenteren de cijfers en gaan in op de gevolgen van langdurige detentie, in het bijzonder voor resocialisatie en detentiekwaliteit.
Sancties 2020/75
C. Grütters
Een in Nederland verblijvende vreemdeling wordt na het uitzitten van tweederde van zijn gevangenisstraf direct op het vliegtuig naar het land van herkomst gezet. Hoe moet dit juridisch worden gekwalificeerd? Carolus Grütters zet de strafrechtelijke resp. vreemdelingenrechtelijke ins en outs op een rijtje en constateert een strijd met het Unierecht.
Sancties 2020/76
P. de Vries
Bewijs en de disciplinaire straf
Welke eisen stelt de beroepscommissie van de RSJ aan het bewijs dat ten grondslag wordt gelegd aan een disciplinaire straf? Peter de Vries analyseerde de regelgeving en jurisprudentie.
Sancties 2020/77
A.C.J. Verhagen, J.H.L.J. Janssen & B. Claes
Herstel de relatie tussen gedetineerde ouder en kind – juist in tijden van COVID-19
De maatregelen die de regering trof om het Corona-virus buiten de poorten van de justitiële inrichtingen te houden, troffen ook de kinderen van gedetineerde ouders. Angela Verhagen, Janine Janssen en Bart Claes brachten in kaart welke kansen en uitdagingen er in de praktijk onder de huidige omstandigheden liggen om te werken aan het herstel van de relatie tussen kind en gedetineerde ouder.
Sancties 2020/78
Overzicht van recente:
Wet- en regelgeving (in Staatsblad, nieuwe wetsvoorstellen, wetsvoorstellen in consultatie, vervolgstukken)
- Overige (parlementaire) stukken
Sancties 2020/79
Publicaties RSJ, Inspectie JenV en IGJ
Overzicht van recente publicaties van de RSJ, de Inspectie JenV en de IGJ
Sancties 2020/80
G. Pesselse
Klager stelt dat hij recht heeft op een kopie van het gespreksverslag dat over zijn onttrekking tijdens begeleid verlof door personeel van de instelling is opgemaakt en zijn commentaar daarop. Volstaat de abstracte benadering op grond waarvan de beroepscommissie de weigering van de instelling billijkt?
Sancties 2020/81
G. Pesselse
Een beslissing tot beperking of intrekking van het verlof kan krachtens de PBW en de BJJ niet worden gemandateerd aan een unitmanager. Maar hoe is dit geregeld in de Wet forensische zorg en wat betekent de Reparatiewet forensische zorg in deze?
Sancties 2020/82
G. Pesselse
De Beroepscommissie bevestigt dat geen beklag openstaat tegen landelijk getroffen maatregelen van de overheid in verband met het tegengaan van verdere verspreiding van het coronavirus. Maar in het algemene bestuursrecht geldt toch dat belangen die worden gedeeld met een groep, niet zonder meer mogen worden uitgesloten van beklag?
Sancties 2020/83
G. Pesselse
De Beroepscommissie aanvaardt in deze uitspraak dat de inrichting een screeningsprocedure voor telefonisch contact toepast als uitvloeisel van de bevoegdheid toezicht te houden op gesprekken. Hoe verhoudt zich dit tot de opdracht uit artikel 38 Bvt om de tijden, plaatsen en gebruik van een toestel voor telefonische gesprekken in de huisregels te regelen?
Sancties 2020/84
J.P. Balkema
De schorsingsvoorzitter beperkt het oordeel tot de in de oorspronkelijke beslissing opgenomen motivering en laat de aanvulling die in het verslag is gegeven buiten beschouwing. Doet dat recht aan de beperkte ruimte die de directeur voor de motivering van zijn beslissing heeft?
Sancties 2020/85
J.P. Balkema
In deze zaak is de principiële vraag aan de orde of verlichting van het regime van de tenuitvoerlegging van een disciplinaire straf door de directeur kan worden gecompenseerd door verlenging van de duur van de straf. Kan daarover wel in een schorsingsprocedure beslist worden?
Sancties 2020/86
J.P. Balkema
Een klacht betreffende “de omstandigheid dat aan klager bij binnenkomst een niet werkende telefoonkaart is verstrekt” wordt, anders dan de beklagrechter besliste, door de beroepscommissie ontvangen, omdat deze ziet op de concrete toepassing van een algemene procedure. Past dat wel bij de huidige tekst van de Pbw?
Sancties 2020/87
Gerubriceerd overzicht van overige relevante rechtspraak op het gebied van de sanctietoepassing (niet geannoteerd)
Nummer 6
Sancties 2020/88
P.C. Vegter
Werkt die wijziging van de regel al?
Als de wetgever bij wijziging van wetten en regels geen overgangsbepalingen opneemt, kan in concrete gevallen de vraag rijzen welk recht van toepassing is. Paul Vegter gaat na hoe dit zit met drie recente wijzigingen op het gebied van de tenuitvoerlegging: de nieuwe regeling over promoveren en degraderen in de gevangenis, de aanpassing van de voorwaardelijke invrijheidstelling en de Wet USB.
Sancties 2020/89
S. Meijer
Verscherpt toetsingskader promoveren en degraderen van gedetineerden
Wat houdt het onlangs van kracht geworden verscherpt toetsingskader promoveren en degraderen precies in – en welke consequenties zijn te verwachten? Sonja Meijer zet een en ander op een rijtje en wijst op risico’s als verdere verschraling van de rechtspositie van gedetineerden en meer spanning tussen gedetineerden en personeel.
Sancties 2020/90
R. van Alphen & B.C.A. Stevens
Muziektherapie in de forensische psychiatrie ter verbetering van aandachtsvaardigheden
Muziektherapie biedt hoopvolle perspectieven voor de behandeling van patiënten in de forensische en gesloten psychiatrie. Wat is het mechanisme daarachter? Rob van Alphen en Bianca Stevens laten zien dat “aandacht” het sleutelwoord is.
Sancties 2020/91
J.M.L.G. à Campo
Transforensische psychiatrie; een brug tussen de reguliere en forensische psychiatrie
Soms is het redelijk toevallig of iemand met een psychiatrische stoornis in de reguliere GGZ terecht komt, of in de forensische psychiatrie. Anderen blijven juist in het niemandsland tussen die twee steken. Is daar niet iets op te bedenken? Joost à Campo illustreert met voorbeelden uit de praktijk hoe de transforensische psychiatrie de twee velden kan verbinden.
Sancties 2020/92
I.A. Brazil
Aggression and Impulsivity: Two of a kind?
Voor haar proefschrift “Aggression and Impulsivity: Two of a Kind?” heeft dr. Franca Eurlings-Tonnaer de relatie tussen agressie en impulsiviteit in forensisch psychiatrische populaties onderzocht. Inti Brazil bespreekt het proefschrift en komt tot de conclusie dat het lezenswaard is, niet alleen in de forensische hoek, maar ook in bijvoorbeeld de jeugdzorg.
Sancties 2020/93
M.M. Kommer
Inrichtingspersoneel – de cruciale factor
In februari 2020 besloot de Minister voor rechtsbescherming gedetineerden wat meer autonomie te geven. Hij deed dat onder andere op basis van het onderzoekrapport “Het effect van een alternatief detentieregime op gedrag en gezondheid van gedetineerden”. Kort daarvoor bracht de RSJ een rapport uit onder de titel “Spanning in detentie”. Max Kommer bespreekt beide rapporten en constateert dat het inrichtingspersoneel de cruciale factor is voor succesvol beleid.
Sancties 2020/94
M.M. Kommer
Rond 2015 startte het project “Werk na detentie”, dat op innovatieve wijze werd gefinancierd. Onlangs verscheen “Van bajes naar baan”, een aantal portretten van ex-gedetineerden die deelnamen aan het project. Max Kommer las het boek en beveelt het aan - zeker voor wie denkt dat je re-integratie wel geheel aan de eigen verantwoordelijkheid van ex-gedetineerden kunt overlaten.
Sancties 2020/95
Overzicht van recente:
Wet- en regelgeving (in Staatsblad, nieuwe wetsvoorstellen, wetsvoorstellen in consultatie, vervolgstukken)
- Overige (parlementaire) stukken
Sancties 2020/96
Publicaties RSJ, Inspectie JenV en IGJ
Overzicht van recente publicaties van de RSJ, de Inspectie JenV en de IGJ
Sancties 2020/97
T. Kraniotis
Deze beslissing van de beroepscommissie vormt, met die onder Sancties 2020/98, het penitentiair-rechtelijke vervolg op een geruchtmakende strafzaak waarin de rechtbank in een fraai en uitvoerig gemotiveerd vonnis tot de slotsom kwam dat het adolescentenstrafrecht moest worden toegepast.
Sancties 2020/98
T. Kraniotis
Kan dat wat de rechtbank in haar vonnis aanleiding gaf het adolescentenstrafrecht toe te passen, te weten de wenselijkheid van een behandeling van verdachte in een orthopedagogisch klimaat, langs penitentiair-rechtelijke weg (voorlopig) ongedaan worden gemaakt? Deze uitspraken laten zien dat het antwoord helaas bevestigend luidt: klager verblijft, in elk geval tot de zaak in hoger beroep is behandeld, in een inrichting voor volwassenen (zij het in het PPC).
Sancties 2020/99
T. Kraniotis
Een gedetineerde meldt enkele dagen vóór een geweldsincident waarvan hij slachtoffer wordt, dat hij zich onveilig voelt. Staat beklag open tegen het achterwege blijven van voldoende maatregelen om zijn veiligheid te waarborgen?
Sancties 2020/100
T. Kraniotis
Beroepscommissie 19 maart 2020, nr. R-19/4837/TA (Categorale intrekking verlof), met aantekening
Na ontvluchting van een patiënt besluit het hoofd van de instelling alle verloven in de instelling op te schorten. Is dat een bevoegd genomen beslissing, en staat beroep open?
Sancties 2020/101
G. Pesselse
Wanneer is het aanvaardbaar dat jeugddetentie ten uitvoer wordt gelegd in een volwasseninrichting? In deze uitspraak maakt de voorzitter duidelijk dat plaatsgebrek in JJI’s onvoldoende grond biedt. Maar daar valt wel iets meer over te zeggen.
Sancties 2020/102
T. Kraniotis
Staat voor klager gelet op zijn titel van vrijheidsbeneming beroep open tegen zijn plaatsing? De huidige wetstekst biedt onvoldoende houvast voor de beantwoording van de vraag of met de inwerkingtreding van de Wfz een verruiming van de beroepsmogelijkheid is beoogd.
Sancties 2020/103
W. Duijst
Beroepscommissie 25 maart 2020, nr. R-19/5192/GM (Verwijzing naar chiropractor), met aantekening
Mag de behandelend arts weigeren om voor een gedetineerde zorg door een chiropractor te organiseren? De medische beroepscommissie meent van wel, maar is dat vanuit het perspectief van de mensenrechten wel correct?
Sancties 2020/104
T. Kraniotis
Beroepscommissie 28 april 2020, nr. R-19/5358/TA (Aanneming van werk?), met aantekening
Aan klager was gevraagd ‘of hij als kunstenaar wil meedenken en meewerken aan het tot stand komen van een gebedsnis voor de stilteruimte in de instelling’. Is hier sprake van een aanneming van werk als bedoeld in artikel 7:750, eerste lid, BW? En zo ja, is de beroepscommissie dan bevoegd?
Sancties 2020/105
G. Pesselse
Een lid van de beklagcommissie was als maandcommissaris betrokken bij de bemiddeling van klagers klacht. Klager heeft geen bezwaar tegen zijn lidmaatschap van de beklagcommissie. Maar had die niet ambtshalve moeten besluiten dat dit lid niet zou deelnemen?
Sancties 2020/106
G. Pesselse
Beroepscommissie 9 juli 2020, nr. R-20/5695/TA (Tegemoetkoming; schadevergoeding), met aantekening
Klager heeft veel overlast ervaren van rioolvliegen in zijn kamer en moest zijn hobby, het houden van tropische vissen, noodgedwongen afbreken. Ligt het voor de hand dat de beroepscommissie de schadevergoeding vaststelt conform het aanbod van het hoofd van de inrichting?
Sancties 2020/107
J.P. Balkema
Voorzitter beroepscommissie 31 juli 2020, nr. S-20/4060/SGA (Snel beslissen), met aantekening
Op een schorsingsverzoek moet snel beslist worden, maar bij een beroep op zelfverdediging vergt de zorgvuldigheid wel tijd voor nader onderzoek. In het licht van dit dilemma roept de beslissing van de voorzitter vragen op.
Sancties 2020/108
S.L.T.J. Ligthart
Het schorsingsverzoek betreft de oplegging van een ordemaatregel. Mag de voorzitter een normatief oordeel geven over de voortzetting van de ordemaatregel, nu het klaagschrift en schorsingsverzoek daar niet (expliciet) op zien?
Sancties 2020/109
J.P. Balkema
Beroepscommissie 14 juli 2020, nr. R-19/3762/GA, (Vaststelling feiten), met aantekening
Door de Corona-maatregelen is het lastig zittingen te beleggen, terwijl die toch nodig zijn om de feiten vast te stellen. Kan de digitale zitting uitkomst bieden?
Sancties 2020/110
S. Struijk
Het belang van een efficiënte, tijdige en volledige tenuitvoerlegging van de straf dient nauwgezet te worden afgewogen tegen het zowel individuele als ook maatschappelijke belang van een persoonsgerichte tenuitvoerlegging gericht op een zo succesvol mogelijke resocialisatie van de veroordeelde. Deze casus roept de vraag op of daarvan in het huidige zelfmeldbeleid wel sprake is.
Sancties 2020/111
J.P. Balkema
Mag een gedetineerde die zijn volledige gevangenisstraf al in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, in afwachting van plaatsing in een tbs-kliniek in een HVB worden gehouden in plaats van in een gevangenis? De beroepscommissie meent van niet en kent een tegemoetkoming van €450,- toe. De hoogte van dat bedrag lijkt ook iets te maken te hebben met de zeer lange duur van de procedure.
Sancties 2020/112
Gerubriceerd overzicht van overige relevante rechtspraak op het gebied van de sanctietoepassing (niet geannoteerd)